Mens erger je wel…

… en maak je kwaad! Want er is ongelooflijk veel om je kwaad over te maken. Doe dat dan ook. En laat je niet weerhouden door de zoetgevooisde stemmen die je wijsmaken dat je altijd beheerst en evenwichtig moet reageren op alle idioterie en onrecht in de wereld. Het is echt een misverstand om te denken dat mystiek alleen maar minzame glimlach betekent. Liefde is ook woede.

Daarom, geheel anders dan de naam van het oude familiespel suggereert, roept deze column op om ons wel te blijven ergeren.

Door: Wim Jansen  

In tegenstelling tot wat men vaak beweert maakt ouder worden niet milder maar grimmiger. Niet meer afgestompt maar meer verbijsterd. Althans, ikzelf word alleen maar woedender, zoals ik eveneens hartstochtelijker word in de liefde.

In het naderen van de doodsgrens worden de kleuren van het leven niet matter of grijzer maar feller. Ik neem dus ook de domheden en ongerechtigheden in onze maatschappij nog scherper waar dan toen ik jong was.
Wat bijvoorbeeld?

Mensvisie
Het lijken vaak kleine dingen maar ze verraden een mensvisie, een wijze van omgaan met mensen.

Voorbeeld: je internet doet het niet. Je belt je provider. Het eerste wat je hoort aan de andere kant van de lijn is dat je storingen ook via je internet kunt melden. Maar dat doet het nu net niet, stoethaspel… àààààrgh! Vervolgens word je op kafkaiaanse wijze een keuzemenu in geleid. Waarom? Om u zo goed en zo snel mogelijk van dienst te kunnen zijn… O? Was het daarom begonnen? Waarom hang ik dan tegenwoordig altijd minstens twintig minuten aan de lijn eer ik geholpen word?

Als je dan eindelijk bij het goede loketje bent aangekomen is het gebruikelijk te vernemen dat het drukker is dan gebruikelijk, waarna de – nog steeds – computerstem je ontmoedigt om te blijven hangen. Doe je dat toch, dan tettert minutenlang keiharde muziek in je oren want dat vindt de boze klant natuurlijk fijner dan stilte. Uiteindelijk mag je hopen op een werkelijk mens aan de lijn die je niet afscheept in een cryptisch jargon dat je het zelf kunt oplossen…        

Ik overdrijf natuurlijk maar elementen uit bovenstaande herkennen we allemaal. Het probleem is vooral dat we dat normaal zijn gaan vinden. Er is nauwelijks nog directe menselijke communicatie mogelijk met een persoon die werkelijk ergens verantwoordelijk voor is. Het is desinteresse in de klant, dus in de mens.

Zo zijn er vele zaken die we vooral niet normaal moeten gaan vinden.

Verbaas u daarover niet?
Prediker, het oudtestamentische wijsheidsboek, merkt op dat we ons over deze dingen niet moeten verbazen. Het hoort er allemaal bij, zegt de schrijver. Wen er maar aan.

Als ik me in het verkeer, die dagelijkse mallemolen van ergernissen, opwind over een roekeloze hork die zijn auto tot verlengstuk van zijn penis maakt, zegt mijn geliefde soms: Maak je niet zo boos, dat is niet gezond. Een begrijpelijk advies aan iemand die twee keer een hartinfarct heeft gehad! Toch zeg ik dan altijd: Als ik geen uiting geef aan mijn woede is dat veel ongezonder.  

Ik denk ook wel dat het uiteindelijk de bedoeling is om voorbij je emoties te komen, maar dat kan alleen als je ze volledig recht doet. Door ze onder ogen te zien, te erkennen, er uiting aan te geven.

Trouwens, het zijn misschien ook niet eens mijn emoties. Niet ik ben kwaad maar het in mij. Wat? Het besef van recht, het gezonde verstand, heilige verontwaardiging, misschien wel God…

Net zoals ik niet zelf verlang maar er in mij verlangd wordt, zo is er woede over onrecht in mij.

Kwaad maken is gezond, het eruit gooien, je stem laten horen – dat is goed voor een mens. Bovendien, je moet ergens aan doodgaan. Laat het dan aan de liefde zijn, ook als zij zich manifesteert in de gestalte van boosheid.

Nee, laten we het niet normaal gaan vinden. Laten we er ons over blijven verbazen dat honderdduizenden in dit land hebben gestemd op een dandy. Een dandy die een bloedige, beschamende geschiedenis als ‘oude cultuur’ bestempelt, de zorg om het klimaat afdoet als flauwekul, het nationalisme heiligt, de ‘gewone man’ zand in de ogen strooit met academische prietpraat en wordt bijgestaan door een andere, oudere dandy met een wel zeer bedenkelijk verleden.   

Het is maar een van de vele voorbeelden waarover we ons vooral moeten blijven verbazen en ons onbekommerd aan mogen blijven ergeren.  

Tempelreiniging
We leven in de Stille Week. Wat ik zo verfrissend vind aan de verhalen die daarbij horen is dat ze Jezus voluit in zijn emoties laten zien. Met name het verhaal over de tempelreiniging.

Het is bevrijdend dat hij in de evangeliën niet wordt afgeschilderd als de softe hippie uit Jesus Christ Superstar, maar als de nu pas echt kwaadgemaakte. Dat hij zich kapot ergert aan de vanzelfsprekendheid waarmee dat commerciële beleid in het gebedshuis normaal gevonden wordt.

Dat hij dat corrupte zooitje verrukkelijk de tempel uit sodemietert.

Die aanpak zou in de Tweede Kamer, in de tempels van onze bureaucratische burelen en in de egocultuur van de mediawereld niet misstaan.

Ook niet in mijn eigen hart, trouwens.

Wim Jansen is theoloog, dichter en schrijver. Eind mei verschijnt zijn nieuwe boek O hemel, zei de krokodil – 52 dierenverhalen voor jong en oud om zoiets als God ter sprake te brengen. Voor meer informatie: www.wimjansen.nu.