In de vakantietijd kun je beter maar geen vakantie nemen van mystiek. Dat is juist iets voor de vakantie! De alledaagse beslommeringen zijn er dan niet meer, hopelijk. Er komt dan ruimte voor recreatieve activiteiten.
Door: Wim Davidse
Je kunt je bewustzijn vullen met allerlei nieuwe indrukken van andere steden in buitenlanden. Maar je kunt je bewustzijn (soms) ook wat leeg laten en ontvankelijk zijn voor wat zich aandient.
Ik kom zo op natuur-mystiek. Overweldigende ervaringen in de natuur, waarbij je je heel klein voelt of zelfs opgaat in het grote geheel.
In het vervolg geef ik daarvan enkele voorbeelden. Niet om te streven naar zulke overweldigende ervaringen. Dan blijven ze juist uit.
Koren dat groeit, regen die valt
Het past wel in de vakantie om af en toe een houding aannemen die Etty Hillesum in haar dagboek omschreef als:
En men moet weer zo eenvoudig en woordeloos worden als het koren dat groeit, of de regen die valt.
Een houding van ontvankelijkheid, zonder voorkeuren. Dan wordt de kans op gevoelens van verbondenheid met de natuur het grootst.
Om met de regen die valt te beginnen, daar heeft dichter J.C. Van Schagen (1891-1985) ruim dertig regels aan gewijd in zijn ‘Narrenwijsheid’. Het regenen begint daarin met:
De regen regent over bos en zee en over de stille velden
en gaat dan verder met:
in de slootjes regent de regen, op de verre buitenwegen en op het zinken platje van de keuken
in de vuile gootjes van de binnenstad regent de regen en de regen regent op de keetjes van de burgerwacht
en op het trottoir met de natte krant, de uieschil en het lucifertje.
Zo gaat het nog bijna dertig regels door in dit gedicht.
Voor mij getuigt dit van een eerbiedige houding jegens de regen. Als je het gedicht goed leest, word je bijna vanzelf regen. Bovendien verbindt de regen ook alles en iedereen:
De verre buitenwegen en de gootjes in de binnenstad, de gevangene die de regen hoort in zijn cel en de politicus die in zijn kamer naar de regen luistert.
Als je zo op de regen mediteert kan een verregende vakantiedag nooit een rotdag worden!
Komen tot je Ware Zelf
De zon kan natuurlijk ook zorgen voor mystieke ervaringen. Dat overkwam mysticus/dichter Erik van Ruysbeek (1915-2004) tijdens een zomervakantie in Bretagne. Hij liep daar terug naar de camping onder een blakerende zon. Toen hij even stilstond gebeurde ‘het onmededeelbare’:
Het was alsof de alwetende, alzijnde ruimte boven mij zich over mij ontfermde en mij aan dit al-weten en dit al-zijn deelachtig maakte. Het Al maakte zich aanwezig in mij en metamorfoseerde mij tot mijzelf, tot Al.
Deze ervaring verdween natuurlijk weer, maar bleef Van Ruysbeek in zijn latere leven wel tot zijn beschikking staan. Een verloren zoon had zijn enige, ware natuur teruggekregen, zei hij er ook nog over.
Dat is wel een heel mooi voorbeeld van het samengaan van vakantie en mystiek!
Poldermystiek
Mystieke ervaringen kunnen je ook gewoon in een Nederlandse polder overkomen, laat Willemijn Dicke (1970) zien in haar boek De sjamaan en ik.
Ze was een spirituele zoektocht gestart omdat ze vond dat haar leven dof, mat en zinloos was.
Niet zo lang daarna kreeg ze een mystieke ervaring tijdens een fietstocht in een polder met haar zoontje. Ze stond even stil en toen, ze schrijft daarover:
Opeens los ik op.
Zonder voorteken of waarschuwing is alles plotseling vloeibaar. De bomen, de bladeren, het zonlicht, het zandpad, de lucht en ik. Alles wiegt en vervloeit in elkaar. Ik ben geheel opgegaan in de natuur, in alles.
En verder:
Ik ben in een bad van probleemloze gelukzaligheid beland, waarbij het onderscheid tussen mij en het badwater is verdwenen. Het hele universum is als een warme deken om mij heen gewikkeld. Of nee, ik bén die warme deken.
Dat lijkt aardig op de ervaring van Van Ruysbeek, die tot het Al was getransformeerd.
Mij spreekt de blomme een tale
Je kunt ook thuis iets van een mystieke ervaring beleven. Als je bijvoorbeeld een paar minuten kijkt naar een bloem op je balkon of in de tuin. Misschien dat dan het gedichtje van Guido Gezelle opkomt:
Mij spreekt de blomme een tale,
mij is het kruid beleefd,
mij groet het altemale,
dat God geschapen heeft!
Zo’n bloem kan dan wel eens de taal van de haiku spreken, zoals mij soms overkomt. De margrieten in de pot op mijn terras zeiden:
Witte margrieten
geopend vol verwachting
op zon en bijen
Niet geheel volgens de strenge regels van de haiku, maar dit was toch wel wat ze me wilden zeggen.
Met een houding van woordenloosheid, openheid en ontvankelijkheid ontkom je bijna niet aan iets van mystiek in je vakantie!
Over de auteur
Wim Davidse was werkzaam als projectleider/onderzoeker bij een economisch instituut en is auteur van het boek Er is meer in ons – leren van de mystici.
