“Laat hij mij kussen, laat zijn mond mij kussen! Jouw liefde is zoeter dan wijn, zoet is de geur van je huid.” Zo begint het boekje Hooglied uit de Bijbel, een bundel waarin twee mensen hun liefde voor elkaar uiten. Ze bezingen en verlangen naar elkaar. En met veel metaforen wordt het lichaam van de ander bejubeld. In het verlangen alleen al ligt veel genot!
Door: Jos van Oord | Foto: Pixabay
Ik denk aan dit Bijbelse bundeltje bij het lezen van de dichtbundel van Wim Jansen Eliane – liefdeslyriek. Jansen, theoloog, dichter en schrijver, uit zich lyrisch over zijn vrouw Eliane, levenslang zijn partner. In Eliane zijn meerdere foto’s opgenomen van Eliane, van jong meisje tot vrouw op leeftijd. Die jeugdige sprankelende liefde uit zich direct in een van de eerste gedichten: “Alles was aangelegd op ons, op jou en mij: de geilheid van het krokodillenbrein, de lieve lusten van het lijf, het zwijmelen van de hormonen, het welbehagen van intimiteit en het verlangen van de ziel en alles is vervuld in ons, in jou en mij.” Het is poëzie van de eenvoud. De kracht zit in dat ene woord of beeld. Een voorbeeld:
Woorden voor jou
Ik wikkel jou
in woorden
wit
en stil
en transparant
tot op het licht
dat jij
ten diepste bent.
Kan het krachtiger met die paar zinnen en woorden? Het is het talent van de dichter. Hij kijkt met andere ogen. Hij ziet met zijn hart. En komt dan tot dit soort teksten: “Je bent gemaakt van witte room, van volle maan, van golvend gras. Je bent gemaakt van vuur, van vrouw. Je bent gemaakt van God.”
Die laatste zin – “Je bent gemaakt van God” – is een belangrijk thema in veel van de gedichten. Jansen is immers ook theoloog. Of beter: een mystiek gelovige. Dat merk je sterk in zijn werk.
Achter mijn ogen
Als ik mijn ogen sluit
gaat er een wereld open
en in mijn brein ontvouwen zich
de landschappen van licht
en in de verste verten
de nevelblauwe bergen
en een rivier van vuur
die stroomt in God
en die rivier
zijn wij.
Ik vind dit heerlijke theologie, een mystieke spiritualiteit, een holistisch geloven. Alles is één.
Gedicht Bede geeft dit kort en krachtig aan:
Ach liefste,
dat ik jou
tot God mag zijn
zoals jij mij.
Een ander gedicht begint met ‘Wij lagen in God vannacht’.
Er is nog iets waardoor de gedichten een diepere laag krijgen en dat is dat Jansen weet dat hij ernstig ziek is. “Ik schrijf je deze woorden met de pijn van een uiteindelijk dodelijke kanker in mijn lijf.” Diepingrijpend allemaal. In de laatste gedichten geeft Jansen taal aan zijn naderend afscheid van Eliane, van het leven.
Wees maar niet bang
als ik je moet verlaten,
want ik verlaat je niet.
En wees verdrietig
maar niet te,
want ik zal bij je zijn.
Geloof me maar:
ik ben je licht
wanneer het donker wordt,
ik ben de gloed
die jou verwarmt
wanneer het kil wordt in je ziel
en als de stilte doof en dood is
hoor je mijn stem:
ik heb je zo
ontzettend
lief’.
Dood en liefde – ze gaan zo vaak hand in hand. Of strijden met elkaar. In het eerder genoemde Hooglied wordt het ook zo treffend gezegd: “Sterk als de dood is de liefde (…)de liefde is een vlammend vuur.” Jansen zegt het op zijn manier in het gedicht Afscheidsfeest:
Geen zwaarte, liefste,
nee, geen zwart en geen
geweeklaag rond een kist
waarin ik niet meer ben.
Ja, vier veeleer
de vonken van ons vuur
dat branden blijft
voorbij het eind.
Voor wie de boeken van Jansen kent is er veel herkenbaars te vinden. Sommige gedichten zijn eerder gepubliceerd. Maar de dichter vat het nog eens samen in dit mooi uitgegeven bundeltje. De gedichten zijn gekozen in overleg met zijn geliefde. Al het werk staat in de spannende drie-eenheid van liefde, seks en dood. De drie eeuwige thema’s die wij allemaal op een of andere manier beleven, waar we mee moeten dealen, waar we soms geen raad mee weten, wat ons tot razernij kan maken… je komt die schaduwkant trouwens niet tegen in deze bundel. Dat hoeft ook niet.
Wel voelde ik mij bij het lezen soms een voyeur, door het sleutelgat kijkend naar wat zich er allemaal afspeelt. Er zijn van die dingen die je geheim wilt houden. Die je samen bewaart, denk ik dan. Maar je bent dichter of je bent het niet en met het hart op de tong en met de gave van de verbeelding. Dat is deze bundel: woorden die vlees worden, lijf, lust, liefde. Deze drie, maar de meeste is toch wel de liefde!
Ik wens Wim en Eliane zegen toe, een goddelijke omhelzing.
___
Boekgegevens:
Auteur: Wim Jansen | Titel: Eliane – liefdeslyriek | Aantal pagina’s: 101 | Een uitgave van: Bureau Intermonde | Prijs: € 20,- (incl. verzendkosten) | Boek kan besteld worden via redactie van Ongrond: info@ongrond.nl – met uw bestelling steunt u Ongrond.
Jos van Oord is theoloog en presentator bij de KRO-NCRV.
