Vaak heb ik geschreven over de mystiek van erotiek. En vice versa. De overeenkomsten: het verlangen, het vuur, de gloed, het samensmelten, de extase, de goddelijkheid. Tijdens het samenstellen van een nieuwe bundel liefdespoëzie – over en voor mijn geliefde Eliane – kwam ik een nog niet gepubliceerd gedicht tegen van zo’n tien jaar geleden. In dat gedicht bezing ik de erotiek als liturgie. Wat is liturgie?
Door: Wim Jansen | Foto: Pixabay
Het hele leven is liturgie. Althans, het verrijkt je leven als je het zo wilt zien. Veel mensen hebben een kerkelijk beeld, een hoog geestelijk beeld, bij het woord ‘liturgie’. Maar liturgie is aarde, lichaam, brood, seks, klei, vlees en bloed, wijn, zweet, orgasme. Het dagelijkse, aardse leven komt erin terug.
Het op de drempel staan van wat je te boven gaat, de eerbied voor het leven.
De stilte van de verwondering, van het binnentreden in het mysterie van het licht.
De concentratie op een andere dimensie in de gebeden, de kracht die ervan uitgaat om je te verbinden met het universum.
De schreeuw, het vloeken van de schepping vanuit de nood van de wereld in het kyrië, zoals we dat ook zo indringend bij het zien van het schilderij De schreeuw van Edvard Munch en in Korenveld met kraaien van Van Gogh.
Het juichen om het licht in het gloria, de lofprijzing om de schoonheid, het genieten van de liefde, het met volle teugen indrinken van alle verrukkingen.
De bemoediging in woord en beeld, inspiratie van oude en nieuwe teksten, ontmaskering van onrecht en bedrog in politiek en maatschappij.
Iets ondergaan van de extase die schoonheid van muziek en taal in je teweeg kan brengen, aangeraakt worden in het diepst van je ziel.
De eenwording met het goddelijke in brood en wijn – die twee door en door symbolen van het goede aardse leven – in de communie.
De dankzegging voor licht en liefde in je leven.
Betrokken zijn op en bewogen zijn met de wereld, daarbij stilstaan en dat benoemen in de voorbeden.
Het ervaren van al het goede als een zegen.
Kortom, het hele leven is liturgie en als liturgie niet het aardse leven is, is het geen goede liturgie.
Liturgie is de poëzie van de liefde.
We hoeven daarvoor niet naar de kerk.
We hoeven alleen maar het gewone, dagelijkse leven te beleven vanuit die diepere laag, te eten en te drinken als liturgie.
We hoeven alleen maar het leven en de liefde te zien als poëzie.
In het bijzonder de erotiek is een en al liturgie en poëzie. Het is een van de bescheiden missies van mijn leven geweest om seks en erotiek weg te halen uit de sfeer van platheid en vettigheid, ze te verbinden met liefde, er de mystieke dimensie in te ervaren en ze rechtsreeks te benoemen als goddelijk.
Zoals in het gedicht dat ik onlangs terugvond.
De ware liturgie
Als onze lichamen de liefde vieren
bedrijven wij de ware liturgie.
Als wij het altaar weer betreden:
het smeekgebed van onze ogen,
het kyrië van onze nood
en kreunen in de gloria,
de preek van prikkelende woordjes,
communie van het lichaam smeltend op de tong,
dankzegging in een vloed van kussen,
de zegen van de slaap daarna,
als weer je lichaam heeft gezongen van genot,
dan rijmt dat meer dan ooit op God.
Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Recent verscheen Twee zwervers verliefd van hem en zijn vrouw. Voor meer info: www.wimjansen.nu.
