Veel mensen zullen meer dan anders behoefte hebben aan vakantie. Ze kunnen de corona-tijd als ‘saai’ hebben ervaren. Het was een tijd met minder prikkels, minder afleiding en meer kijken naar een scherm. Vakantie, als het even kan in het buitenland, belooft dan veel aan nieuwe indrukken, afleiding en ontspanning. Dat kan dan toch nogal eens tegenvallen omdat je jezelf, met al je (on)hebbelijkheden, meeneemt. Ik spreek uit ervaring omdat ik zelf wel eens meemaakte dat, bij al het moois op mijn vakantiebestemming, minder fraaie kanten binnen in me aandacht vroegen.
Door: Wim Davidse
Je bent er al
Weggaan, op vakantie gaan, een zen-verhaaltje kan daar vraagtekens bij zetten. Het verhaaltje beeldt de rol van een zenmeester uit:
Een oud vrouwtje wilde in een drukke straat naar de overkant gaan. Ze durfde dat niet alleen en daarom vroeg ze hulp aan een voorbijganger. Die wilde wel helpen. Hij pakte haar stok, draaide haar driemaal in het rond en zei: ‘Ga nu maar naar de overkant’.
Die voorbijganger, de zenmeester, wil hiermee zeggen: ‘Je hoeft helemaal niet naar de overkant te gaan, je bent er al, hier is het’. De ‘overkant’ wil hier zeggen ‘verlicht’ worden of zoiets. Maar dat is hier al, zodra je op je kussen zit, zei mijn zenleraar dan. Je hoeft niet naar het buitenland te gaan. Hier is het. Ik heb niets tegen een vakantiereis, maar ik vind een (extra) reis naar binnen, op de plek waar je al bent, ook heel aanbevelenswaardig.
Reis naar binnen
Zo’n reisje naar binnen kan ook heel afwisselend zijn. Er valt dan soms heel wat te beleven. Het is een reis die niet te plannen valt. Soms denk je dat je gewoon verder kunt gaan waar je de vorige keer gebleven bent, als je weer eens op je kussen of gewoon op de bank gaat zitten stil te wezen. Maar dan blijkt dat het leven je ineens weer iets heel anders voorschotelt. Bijvoorbeeld iets uit je verleden dat je allang was vergeten of plotseling een andere kijk op jezelf.
Het lijkt wel eens wat op kijken onder water en dan verbaasd worden over de wondere wereld die je dan ziet en waaraan je steeds was voorbijgegaan.
“Ik heb niets tegen een vakantiereis, maar ik vind een (extra) reis naar binnen, op de plek waar je al bent, ook heel aanbevelenswaardig.”
Wim Davidse
‘Bestemming bereikt’ krijg je bij zo’n reis naar binnen niet te horen. Omdat je eigenlijk al bent waar je wezen moet. Als je tenminste aanvaardt wat er komt en ziet dat het goed is wat zich aandient. Het vergt ook een overgave, aan het Leven zou je kunnen zeggen, dat in wezen de beste reisleider is.
Als je zo met een open houding in de stilte kunt verblijven krijgt de reis naar buiten soms een nieuwe dimensie. Bijvoorbeeld wanneer je de stilte wat meeneemt naar buiten. Je hebt dan soms een beter contact met de werkelijkheid zoals die is.
‘Hier is het’ geldt ook voor alledaagse bezigheden als bijvoorbeeld de was ophangen. De schone was is belangrijk genoeg om al mijn aandacht te krijgen. En dan heb je toch ook al een beetje vakantie als je daarvoor lange tijd steeds maar naar het scherm van je laptop hebt gekeken?
Heilige grond
Het zen verhaaltje ‘Hier is het’ deed me denken aan een bekende Bijbelse zin uit mijn eigen gereformeerde traditie: ‘De plaats waar je staat is heilige grond’ (Exodus 3). Als je dat op je laat inwerken kunnen alledaagse bezigheden als tandenpoetsen, boodschappen doen, eten, een extra diepgang krijgen. Je kunt er iets van ervaren wanneer je geest daarbij niet in beslag genomen wordt door gepieker of door wat je allemaal gaat doen, maar helemaal is toegewijd aan dat wat je nu aan het doen bent. Dat kan ook al een beetje een vakantiegevoel geven, omdat je (open) geest dan is vrijgesteld van allerlei verplichtingen. En je mist dan natuurlijk ook veel vakantiestress. Die wordt nu alsmaar groter door de wisselende corona kleurcodes in buitenlanden en voor Nederland zelf. Zo klinkt het ‘Hier is het’ des te sterker!
Over de auteur
Wim Davidse was werkzaam als projectleider/onderzoeker bij een economisch instituut en is auteur van het boek Er is meer in ons – leren van de mystici.
