Seks en ziekte en liefde

Louis van Gaal sprak recent in Humberto à Paris openhartig over zijn strijd tegen prostaatkanker, een diagnose die hij eind 2020 kreeg. Hoewel zijn gezondheid nu beter is, heeft de ziekte blijvende gevolgen gehad, waaronder het verlies van de mogelijkheid om seks te hebben. In deze column: Dat hoeft niet zo te zijn! Een hart onder de riem voor liefhebbers die ziek zijn.  

Door: Wim Jansen | Foto: Pixabay

‘De liefde bedrijven kan ik niet meer, dus dat is wel een probleem,’ vertelde Louis van Gaal op 2 augustus jl. aan Humberto Tan. Hij hoopt anderen te steunen door zijn verhaal te delen. ‘Ik wil mensen die er ook aan lijden een beetje steunen, dat ze verder kunnen.’

Het is mooi van Van Gaal dat hij dit doet en ook zo openhartig doet: het verhaal over zijn ziekte delen. Ook ik deel het verhaal over mijn ziekte, inmiddels al jaren, maar ik heb een ander verhaal. Een vrolijker verhaal. En dat wil ik hier graag vertellen. Juist ook om mensen te steunen.

Wat ik om me heen en in het pastoraat hoor is dat veel mensen hun  seksleven opgeven zodra een serieuze ziekte zich aandient. Het lijkt soms wel of ze al tijden een aanleiding zochten! Als ik tot me door laat dringen hoeveel geliefden al vanaf hun vijftigste hun seksleven verwaarlozen verbaast me dat niets.

Ik herinner me het tragische verhaal van een jong stel dat op het punt stond te gaan scheiden. Het gesprek over de aanleiding verliep moeizaam. De verwijdering stond niet los van de ernstige, ongeneeslijke ziekte van de man. Maar op welke wijze? Toen ik op een gegeven moment de vrouw alleen te spreken kreeg kwam de aap uit de mouw. Het klonk verbitterd toen ze zei: ‘Sinds het moment van de diagnose heeft hij me met geen vinger meer aangeraakt.’
Zijn innerlijke verslagenheid verlamde de man ook fysiek. Erotiek blijkt een psychologisch, ja, spiritueel gebeuren.

Jammer dat het vaak zo gaat. Want seks brengt energie, elan, vuur in je leven en in je liefde. Je gaat ervan gedijen, bloeien, zinderen. Ik zeg het nog krasser: Seks brengt God in je leven.
In een interview in de PZC heb ik onlangs nog verteld hoe, in mijn adolescentie, de seks met mijn grote liefde God zelfs voor mij heeft gered: ‘Het was de openbaring van mijn leven. We hebben samen de liefde leren kennen. Dat dit bestaat! Er ging ook seksueel een wereld voor ons open. Dit feest, dit erotische feest, heeft ons dieper in God getrokken. Ik was helemaal klaar, hè, met God en met de kerk en zo. Maar God kreeg weer een kans door de ontdekking van erotiek. En dat is zo gebleven, tot op de dag van vandaag. Het wordt alleen maar intenser, ondanks mijn ziekte.’   

Het wordt alleen maar intenser… Dat vertel ik niet om op te snijden maar om een hart onder de riem te steken bij mensen die met ernstige ziekte te maken krijgen. Maar al te vaak en te gemakkelijk wordt er beweerd – ook vanuit de medische wereld – dat je dan ‘je seksleven wel kunt vergeten’. En al te vaak en gemakkelijk leggen mensen zich daarbij neer.

Met mijn vele schrijfsels erover en vanuit mijn eigen ervaring wil ik het van de daken roepen: dat dit niet het geval hoeft te zijn. Dat het niet afgelopen hoeft te zijn met het vuur, maar dat het juist kan oplaaien.

Natuurlijk is het zo dat ziekte beperkingen kan opleggen aan je seksleven. Maar die beperkingen hoeven niet te leiden tot een complete burn out. Integendeel, mijn geliefde en ik ervaren het juist als spannend om met nog meer aandacht en creativiteit ons gezamenlijke vuur te zoeken.

Dat staat niet los van onze seksbeleving in God, het grote vuur: de LIEFDE. Ik ervaar van binnenuit een gloed, een zinderende stroom, die ook fysiek wordt en mijn lichaam in vuur en vlam zet. Wat zich vertaalt in libido. En orgasme.    

De liefde bedrijven is God bedrijven – mits het dan inderdaad de liefde is die bedreven wordt. Seks kan de opmaat zijn tot God. Erotiek kan leiden tot mystiek. Lust kan liefde worden. Geilheid een vrucht van de heilige Geest.

Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Op zaterdag 30 maart werd zijn nieuwe boek Telkens een lichtkring dieper gepresenteerd in Vlissingen. Zie voor achtergronden en eerdere publicaties zijn website www.wimjansen.nu.