Sinds ik het weet

Mijn God, laten we er vooral niet te zwaar en tobberig over doen! Dat is wat ik meteen dacht toen ik het etiket ‘ongeneeslijke uitgezaaide kanker’ kreeg opgeplakt. Hoe ga je om met dat gegeven? Met jezelf? Met je leven? En vooral: met je geliefde? In hoeverre veranderde mijn leven ‘sinds ik het weet’? Advies van een ervaringsdeskundige: Maak ook hier een feest van!

Door: Wim Jansen

Campagne Palliatieve Zorg
In de week van 15 tot 22 maart vindt een campagne plaats van de stichting Palliatieve Zorg Nederland: www.overpalliatievezorg.nl. Door het hele land komen in 3000 abri’s posters te hangen met de koppen van zes Nederlanders die ongeneeslijk ziek zijn verklaard. De boodschap die zij uitdragen is: Ongeneeslijk. Niet uitbehandeld. Anders geformuleerd: Er is leven na de diagnose. Omdat ik daar zelf nu al drie jaar het levende bewijs van ben is mij gevraagd of ik ook mijn kop wilde uitlenen voor zo’n poster. En jawel hoor, dat wil meneer wel. Als u dus ergens bij een abri een bekende baret ontwaart, weet u van de hoed en de rand.    

Toen ik ruim drie jaar geleden de diagnose kreeg en mij nog hooguit twee jaar werd toebedacht, had ik niet kunnen weten dat deze laatste jaren van mijn leven zo’n gelukkige, rijke en vooral leerzame levensfase zouden vormen. Werkelijk, ik moet concluderen dat ik pas echt leer wat leven is ‘sinds ik het weet’.
‘Sinds ik het weet’ is de aanhef van het beroemdste gedicht van Jacqueline van der Waals, waarin zij haar bevinding uitdrukt na het vernemen van haar ongeneeslijke ziekte. En ja, ‘sinds ik het weet’… weet ik tegelijk zoveel meer! Hieronder een nog niet eens volledige uitweiding.

Sinds ik het weet…
… weet ik nog meer te genieten en mij te verwonderen.
Het wonder van smaak.
De ongelooflijke dans van dwarrelende sneeuwvlokken.
Het diffuse, verstrooide voorjaarslicht boven de zee.
Het zinderende mysterie van een orgasme.
De levenslust en de vreugde in de ogen van de kleinkinderen.
En zo eindeloos voort…

… ervaar ik juist een enorme energie en een fel verzet tegen het ‘patiëntengevoel’. Deze ziekte is een klus die ik volbrengen mag. De dood hoort bij het leven. Doodgaan ook. Niet zeiken maar met opgeheven hoofd je leven voltooien en de dood tegemoet treden als het zo ver is. Er iets moois van maken. Dansen op de golven.

… leef ik pas echt in het NU. Ja, dat klinkt cliché en ik roep het inderdaad al mijn hele leven. Maar nu mijn toekomst nog maar kort lijkt leer ik grondig om niet met ‘later’ bezig te zijn. De wijsheid van Spinoza wordt concreet: in het weet hebben van de dood denk ik aan niets minder dan aan de dood. 

… dringt tot mij door hoe eindig, broos en kort en dus hoe kostbaar het leven is. Geen tijd vermorsen met onnodige zorgen, maar de focus op het enige dat ertoe doet.

… kom ik helder tot de essentie van het leven als leerschool van de liefde. Alleen daarom is het begonnen, dit hele circus van een knotsgekke wereld en het grillige lot.

… zie ik pas werkelijk de volheid van de liefde van mijn geliefde. Hoe groot en onvoorwaardelijk haar liefde voor mij is. Hoe bijzonder onze liefde van meet af aan is geweest – voor elkaar voorbestemd.

… mag ik de diepere lichtkring betreden van een volwassen liefde zonder vrees. Vaak overvalt mij de euforie dat ik werkelijk ‘niets te vrezen’ heb. Onbeschrijflijk.

… ervaar ik de realiteit van het ‘Panta rei’. Hoe alles stroomt, hoe ik ben opgenomen in die eeuwige stroom. Ik hoef mij alleen nog over te geven aan dat wat door mij heen stroomt: het leven, de liefde, God. Vandaar mijn wonderlijke energie in deze levensfase, mijn creativiteit en grote productiviteit. 

… word ik overweldigd door de werkelijkheid van God, het goddelijke of hoe dan ook een alomvattende dimensie. Als de overlevingsinstincten van het ik wegvallen komt dat bijzondere vermogen vrij om iets van ‘eindeloos bewustzijn’ te ervaren. Jacqueline van der Waals omschreef het zo: …’gevoel ik plots Gods glimlach over mij’.

… onderga ik soms een alles verzoenende en alles verzengende gloed van liefde. Een liefde waarin alles wordt voltooid. Recensenten verwijten mij soms dat ik te heftig uitpak in mijn formuleringen. Zij vergissen zich. Mijn woorden zijn nog lang niet toereikend voor wat ik ervaar. Alle pijnpunten in mijn leven verteren in die gloed. 

Ik wist het wel

God zei:
‘Ik neem je mee
langs de pijnpunten van je leven
waar oude wonden kloppen.’

Zo gingen wij tezamen
op pad.
Maar zie,
ze waren allemaal verdwenen.

God zei:
‘Ik wist het wel.’
En glimlachte naar mij,
zo lief

als jij soms doet.

(Uit mijn nieuwe bundel Eliane – liefdeslyriek – verschijnt in mei)

Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Komend voorjaar verschijnt van hem een nieuwe bundel met de mooiste liefdesgedichten, die hij schreef voor zijn geliefde Eliane. Titel: Eliane – liefdeslyriek. Zie voor achtergronden en eerdere publicaties zijn website www.wimjansen.nu.