LICHT!

Als men mij vraagt waarom wij naar de boulevard van Vlissingen verhuizen is mijn antwoord steevast: Vanwege het LICHT. Ik spreek dat dan ook uit met allemaal hoofdletters. Reden voor hoofdredacteur en maatje Greco Idema, die zelf binnenkort ook naar Zeeland verhuist, om door te vragen: Wat is er nu zo bijzonder aan het licht? Wat heb je met het licht? Vragen waar ik maar al te graag op inga.

Door: Wim Jansen | Foto boven: Pixabay | Foto onder: Wim Jansen

Nee, het zijn niet de schepen die wij daar vanuit ons raam bijna kunnen aanraken. Heel mooi en bijzonder, maar niet de hoofdreden om ons daar te vestigen.
Het is niet de beloodsing van de reusachtige zeeschepen – exotische werelden op zich! – die zich vlak voor onze neus afspeelt, hoe interessant ook.
Het is ook zeker niet het standbeeld van Michiel de Ruyter een paar honderd meter verderop. Wij hebben niets met heldendom en al helemaal niet met verering van het vaderlandse verleden.
Het zijn zelfs niet de golven die haast onder ons raam breken op de glooiing. Altijd anders en fascinerend, indrukwekkend soms, maar niet wat ons in eerste instantie zo trok.
Het is het LICHT…

Duizendvoudig licht
Het is het licht dat mij al van jongs af aan zo bekoorde, het zomerlicht op de boerderij, spelend door het vele groen op het erf. Het licht in de ruimte boven de uitgestrekte polders. Het fysieke licht, dat ongelooflijke wonder van elke morgen. Je verstand staat er bij stil als je het goed tot je door laat dringen. Dat het elke morgen licht wordt. Dat kosmische mysterie. Die dagelijkse schepping.
Schepping van schoonheid. Want dat is het licht in hoge mate: schoonheid. Soms fel en stralend, soms diffuus, verstrooid, soms blinkend, schitterend, met altijd dat wisselende kleurenspel.
Spel van water en hemel. Want daar, boven de monding van de Schelde valt het licht uit die ontzaglijke ruimte. En het is er altijd in overvloed, meer dan elders, omdat het meteen weerkaatst wordt in het water.   
Je ziet dat het beste op donkere dagen. Als er dan een minieme lichtstreep door het wolkendek heen breekt, wordt die ogenblikkelijk opgenomen door de golven en de rimpelingen en duizendvoudig gespiegeld in de ruimte.  

Leven
Het licht is ook Leven. Het is prachtig om te zien hoe alles wat leeft zich buigt en zinderend zich strekt naar de zon. Bloedgeil vouwen bloesem en bloem zich open naar het grote licht, om zich met elke millimeter die zij aan oppervlak hebben te koesteren in de zon, om ieder plekje te laten verwennen, verlichten en verwarmen. Om te kunnen bloeien, vrucht te dragen, leven voort te brengen.
Zonder licht geen Leven.  

Mystiek
Het hele leven is mystiek of kan tot mystiek worden voor iedereen die zijn poriën ervoor opent. Het hele leven ervaar ik en beschouw ik als een orgastisch mystiek gebeuren en kan dat voor iedereen worden. Alles is te lezen als God, van stadion tot vrijpartij, van eten tot grasmaaien, van aardappelschil tot koeienstront. Alles ja, maar vooral het licht.   

Het licht overstijgt alles. Het rijst hoog boven ons uit en valt ons toe vanuit een peilloos universum. Ruimte, dat is wat het licht in mij oproept en ook altijd ogenblikkelijk creëert. En dan moet ik weer denken aan de lievelingsdichter van mijn jeugd, de lichtdichter Hans Andreus. Hoe hij als een Van Gogh dronken was van het licht. Het fysieke, het warme licht, het muzieklicht in zijn

‘Ik hoor het licht het zonlicht pizzicato
de warmte spreekt weer tegen mijn gezicht…’

En het metaforische, mystieke licht dat hij verbond met wat hij – bij gebrek aan beter – dan maar God noemde, en die hij in zijn Laatste Gedicht, kort voor zijn dood, aanriep:

‘… hoe moet het nu? waar blijf ik met dat licht,
van mij, van jou?…’  

Het licht is hier groter dan God!
Het is het overstijgende geheim tussen God en de dichter.

Mei 1969. Ik, achttien jaar jong, bezoek Hans Andreus in zijn vakantiehuisje in Zeeuws-Vlaanderen om hem de schoolkrant te overhandigen met het interview dat ik hem een maand eerder mocht afnemen. Hij staat boven op de dijk en wacht mij op. Er waait een zwoele wind en het licht staat machtig boven de polders en doordrenkt de heiige verte. Waarom blijft zo’n moment een mens een heel leven bij? Omdat toen zo’n diep geluksgevoel zich meester van mij maakte. Een Godgevoel.
Zo is het licht om mij heen gebleven, juist ook in donkere tijden.  

Liefde
Om mij heen en in mij. Alle warmte en goedheid en Liefde die ik ervaar kan ik moeilijk anders duiden dan met het woord licht. Het komt van binnenuit. Vanuit een innerlijke bron. Het is een troostende aanwezigheid in mijn ziel. Het raakt genezend aan de donkere, gewonde plekken.
Het licht is ook een troost in deze verschrikkelijke wereld. Dat het ondanks alles elke morgen weer licht wordt. Dat mensen blijven leven vanuit dat innerlijke Licht, de Liefde.

Bij onze keuze voor de Vlissingse boulevard hebben wij natuurlijk ook gedacht aan wat er allemaal kan gebeuren. Zeker in het besef van mijn ziekte. En we weten het zeker: Het licht daar, dat de prilheid van onze liefde in de zeventiger jaren al zegende, toen wij er zo vaak vertoefden, zal degene troosten die alleen komt te staan.   
Het licht is de metafoor voor het allerhoogste. Het is de metafoor voor de Liefde.

Toen mijn geliefde in mijn leven kwam werd het licht. Ik zal er nooit over kunnen zwijgen, want alles wat ik heb mogen doen en zijn voor anderen heb ik daaraan te danken. In mijn bundel Eliane, die in mei (!) verschijnt, bezing ik haar als het licht in mijn leven.    

Woorden voor jou

Ik wikkel jou
in woorden

wit
en stil

en transparant
tot op het licht

dat jij
ten diepste bent.

Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Komend voorjaar verschijnt van hem een nieuwe bundel met de mooiste liefdesgedichten, die hij schreef voor zijn geliefde Eliane. Titel: Eliane – liefdeslyriek. Zie voor achtergronden en eerdere publicaties zijn website www.wimjansen.nu.