Hoe gaat het met je? Eerlijk…

Met mijn hoofdredacteur Greco Idema had ik afgesproken in zijn toekomstige woonplaats Middelburg. We zaten aan de koffie en de thee en hij vroeg: “Hoe gaat het met je?” Hij wachtte even en voegde er toen aan toe: “Eerlijk…” En hij verduidelijkte: “Laatst zei iemand: die Wim Jansen is altijd zo positief. Heeft die nooit eens een baaldag of zo?”

Door: Wim Jansen | Foto: Pixabay

Nu, daar kan ik kort over zijn. Natuurlijk heb ik regelmatig een baaldag. Niet alleen omdat de pijn van de kanker weer opspeelt, maar ook vanwege een medicijn dat mij soms in de rug aanvalt met negatieve stemmingen. Ik zeg ‘in de rug’ omdat ik altijd genoeg geestkracht heb gehad om alle mogelijke ziektes aan te kunnen, maar dit middel tast juist die geestkracht aan. En dat is nogal zuur. Ik ben daarover altijd open en eerlijk geweest, juist ook in mijn columns, dus ik begrijp niet goed waar de vraag vandaan komt.

Misschien heeft het ermee te maken dat mijn vitaliteit en energie nog altijd sterker zijn dan de baaldagen. Dat ik inderdaad het gevoel heb dat alles, in het bijzonder de liefde, alleen maar mooier en rijker wordt. En dat ik niet anders kan dan dit uitstralen, zowel naar mijn geliefden in mijn dagelijkse omgeving als in mijn schrijfsels. Ik zou zeggen: Vraag het aan Eliane als je vermoedt dat ik niet ‘eerlijk’ ben.
Waar al dat moois vandaan komt, daar kom ik zo op terug.

Dirk de Wachter   
Hoe gaat het met je? Die vraag doet me ook denken aan de interviews van Anne Christine Girardot met de zieke psychiater Dirk de Wachter: Donderdagen met Dirk De Wachter – Brainwash.
De Wachter heeft de gewoonte om dezelfde vraag te stellen aan zijn patiënten. En ook hij wil een eerlijk antwoord, want hij heeft een broertje dood aan de geluksmythe die in onze samenleving zo wordt omarmd. Zijn boodschap is daarentegen: omarm juist je ongeluk. (Zie ook: https://www.trouw.nl/es-b2bdfa64)

Natuurlijk valt het hemzelf niet mee om zijn ongeluk te omarmen. Er zijn momenten van zodanige duisternis dat hij eraan denkt tegen een paal aan te rijden: “… barsten van duisternis waaruit sulferdampen omhoog dwarrelen.” Maar hij vindt kracht in de houding van waardigheid als “beste wraak op een traumatisch bestaan”.
Hij ziet hoe de dood het leven op scherp zet en de essentie aan het licht brengt. Niet het geluk is het waar het om draait, maar om zin en betekenis aan het lijden te geven in de kleine tekenen van medemenselijkheid: “Liefde zit niet in een veel te duur strand, op vakantie, maar in het thuiskomen na een baaldag. Schat, hoe is het geweest?”    

Prachtig! Ik herken het allemaal, zowel de baaldag als de liefde die daaruit voortvloeit. De dood die het leven op scherp zet in de bewustwording van de liefde.
Maar ik moest eerlijk zijn, toch? Dan kan ik er niet omheen dat ik het tegelijk anders ervaar.

Verticale dimensie?
En dat ik het anders ervaar verklaart wellicht waarom ik de indruk wek nooit een baaldag te hebben. Het heeft te maken met een ongekende kracht die ik ervaar in de ellende. Ik wil mij nergens op laten voorstaan – zeker niet op geloof of God – maar ik kan het echt niet anders zeggen.
Iemand mailde mij onlangs: “Ook ik heb soms van die donkere dagen […] Maar plots borrelt er dan een kracht in me op die me de moed geeft om verder te stappen. Een kracht en tezelfdertijd ook een rust.”
Dit herken ik. Een ongedachte kracht uit het niets, dat is precies de reden waarom ik boven mijn omstandigheden uit kan stijgen.

Weer iemand anders mailde mij naar aanleiding van de interviews met De Wachter: “Ik vind het heel mooi wat hij allemaal zegt, maar ik mis toch de verticale dimensie een beetje…”
Ik kan en wil niet zeggen dat ik die ‘mis’ want daarmee zou ik het prachtige getuigenis van De Wachter tekortdoen. Maar ik kan en wil wel laten zien wat ik bovenop zijn beleving aan extra’s ervaar. Prima als je dat ‘extra’s’ verticaal wilt noemen, maar het heeft niets te maken met geloof of ongeloof, niets met theïsme of atheïsme.

Hoe zal ik het dan noemen? Misschien het geoefende psychologische vermogen tot bevinding van het overstijgende? Dat de werkelijkheid vele malen groter is dan onze beleving? Zoiets…
Dichterbij kom ik niet. Ik weet alleen dat er meer is dan onze duisternis. In onderstaand gedicht noem ik het: Een vreemd, zoet licht – het meest werkelijke en het meest liefde genererende dat ik mag ervaren.

Hoe gaat het met je?
Eerlijk…

Er zijn van die dagen

Ja, er zijn van die dagen
die me onderdompelen
in dikke duisternis,

in de angst van mijn hart,
in de pijn van de zeer
ongenode gast in mijn lijf.

Dan hol ik mijzelf uit
tot op het merg
van mijn bitterste chagrijn.

Maar ik kan nooit verduisteren
het vreemde, zoete licht
dat uit dit niets verrijst.

Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Komend voorjaar verschijnt van hem een nieuwe bundel met de mooiste liefdesgedichten, die hij schreef voor zijn geliefde Eliane. Titel: Eliane – liefdeslyriek. Zie voor achtergronden en eerdere publicaties zijn website www.wimjansen.nu.