Te worden liefgehad… hoe moeilijk is dat?

Van de Liefde is het passivum het moeilijkst. Dat wil zeggen: het is gemakkelijker om lief te hebben dan om te worden liefgehad. Te geloven en te aanvaarden dat iemand jou liefheeft blijkt voor veel mensen een hele opgave. Wellicht uit gebrek aan besef van eigenwaarde. Daarom is ‘worden liefgehad’ ook geen passivum maar juist een activum. Het vergt inzet en bewustwording. Het blijkt een hele klus om je te laten beminnen.

Door: Wim Jansen | Afbeelding boven: Liv van Goudswaard (6)

Ook mensen van wie je het volstrekt niet zou verwachten lijden eraan. Als successchrijver en tv-persoonlijkheid Godfried Bomans aan het eind van zijn leven, voor de VARA-radio, een week alleen op Rottumerplaat doorbrengt, dringt het tot hem door dat hij zijn hele leven is gewaardeerd zonder dat hij het kon aannemen: ‘…ik kon het zelf nooit geloven. Ik dacht altijd: ze vergissen zich en elke enge droom die ik ’s nachts had kwam hierop neer dat ze die vergissing plotseling zouden inzien. […] Ik zie nu beter dan vroeger in dat die diepe twijfel aan eigenwaarde in mijn jeugd heeft wortel geschoten.’ (Uit ‘Dagboek van Rottumerplaat’)

De in mijn jeugd werkelijk door alle jongens verafgode Mariska Veres, zangeres van de band Shocking Blue, gaf in een interview op latere leeftijd te kennen dat ze nooit heeft beseft hoe geliefd ze was. ‘Had ik dat toen maar geweten’, verzuchtte ze.

In gesprekken is het mij mijn hele werkzame leven, zowel in onderwijs als in pastoraat, opgevallen dat zeer veel mensen zich in bovenstaande herkennen. En zich dus niet kunnen voorstellen dat zij bemind worden. Waar komt het vandaan, die innerlijke onzekerheid? Joost mag het weten. En met Joost bedoel ik hier de duivel. Want het is een duivelse kwaal waarvan gelukkig genezing mogelijk is.

Die genezing is de Liefde. De kleinste kinderen begrijpen dat al. Kijk maar eens naar het ontroerende gedichtje hierboven, waarmee onze kleindochter Liv (6) ons vorige week verraste! Zij heeft geen moeite met bemind te worden…

Helaas heb ik daar zelf wel altijd wat moeite mee gehad. Dus neem de volgende wijsheid aan van een ervaringsdeskundige: Het helpt enorm om jezelf door de ogen van een geliefde te zien. Oefen in die wisseling van perspectief. Niet naar jezelf kijken vanuit dat ingewortelde vooroordeel maar vanuit de ander die jou liefheeft.

En breder: Je realiseren dat ook jij toebehoort aan een stroom van liefde. Dat je, zoals Spinoza zegt ‘deel bent van de eindeloze liefde waarmee God zichzelf liefheeft.’ Waarmee Spinoza, nota bene onder meer in de ban vanwege zijn afrekening met een persoonlijke God, zeer ongedacht toch een persoonlijk element aan zijn interpretatie van God toevoegt.

In onderstaand gedicht heb ik geprobeerd die perspectiefwisseling – in een nachtelijk moment van verstilling – uit te drukken. De ‘jij’ in mijn gedichten is mijn geliefde, is de Liefde en is de Geliefde in één perspectief. In eerdere columns gaf ik aan dat ‘Liefde is God’. Dat heeft sommige mensen op het verkeerde been gezet dat ik God zou reduceren tot een onpersoonlijke kracht.

Niets is minder waar. Omdat liefde niet anders dan persoonlijk kan zijn ervaar ik ook een Geliefde. Die stel ik mij voor als een vrouwelijke oerenergie, liefdesenergie, maar niettemin met een persoonlijke kern.     

Nachtgetijde

Het zachte
donker in

jouw stille
ruimte

en alles ademt
jij.

Ik zie mij
door jouw ogen

zie mij
bemind en

badend in
jouw licht.

Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Onlangs verscheen zijn boek Brandend verlangen. Voor meer info: www.wimjansen.nu.