Deze keer wil ik schrijven over een stille ruimte in me, die ik de afgelopen tijd regelmatig heb ervaren. Het was een heftige tijd omdat mijn echtgenote is overleden op 12 november. Ze woonde al lange tijd in een verpleeghuis. Daar was ze opgenomen nadat bij haar een hersenbloeding was ontstaan.
Door: Wim Davidse | Foto: Pixabay
Partner valt weg
Als je partner wordt opgenomen in een verpleeghuis, gaat het rouwen bij stukjes en beetjes. Eerst wordt je leven op zijn kop gezet als je vrouw plotseling een hersenbloeding krijgt in de kracht van haar leven. Ze werd opgenomen in het ziekenhuis, daarna in een revalidatiecentrum. Door haar handicaps, rechtszijdige verlamming en een ernstige spraakstoornis, was opname in een verpleeghuis vervolgens noodzakelijk.
Ze was ineens niet meer thuis, haar lege plek aan tafel sneed door mijn ziel. Ik pakte mijn werk al vrij gauw weer op, dat was toen een beetje een reddingsboei voor me.
Na een hele worsteling kwam ik tot acceptatie: “Ik heb nu deze vrouw, hoe gehandicapt ze ook is”. Daarna moest ik stukje bij beetje verdere achteruitgang bij haar accepteren, tot en met een vorm van dementie. Ze had uiteindelijk geen verweer meer tegen een longontsteking.
Haar einde voelde toch nog of er een gat in mijn ziel was geslagen, een stuk van jezelf is dan weg.
Als je partner in een verpleeghuis woont is het ook nog een opgave om een balans te vinden tussen het zorgen voor haar en het leven van je eigen leven. Dat moet je dan zelf uitvinden. Gelukkig heb ik daar geleidelijk mijn weg in gevonden.
Van binnen naar buiten leven
Ik kan wel zeggen dat het dagelijks mediteren me in deze periode overeind heeft gehouden. In het begin was er natuurlijk veel verdriet, dat ik ten volle toeliet. Langzamerhand zag ik in hoe ik zelf dat verdriet opriep door herinneringen aan mijn vrouw, door me voor te stellen wat nu allemaal niet meer kon enzovoort. Als je ziet hoe je zelf dat verdriet oproept kun je het ook langzamerhand loslaten. Totdat er meer en meer stilte voor in de plaats komt.
Na haar overlijden moest er natuurlijk van alles worden geregeld. Maar ik bleef dat mediteren volhouden. Eigenlijk is ‘mediteren’ niet zo’n goed woord, want het is een werkwoord. Terwijl ik dan juist niets doe en het stil laat worden. Een stille ruimte ontstaat dan regelmatig. Het lijkt dan een beetje op het zitten op een zandbank, waar de golven van verdriet niet meer overheen slaan.
Wim Jansen zegt het in zijn column van 3 december treffend: ‘’Er is dan ‘het not me’, een vorm van zelfloosheid, er ontstaat een enorme ruimte in je perspectief op de werkelijkheid’’. Het is dan ook of je rust in je eigen kern, ‘rust in God’, om het maar met Etty Hillesum te zeggen. Vanuit die rust kun je dan van binnen naar buiten gaan leven. Om te doen wat er gedaan moet worden. Zoals een rouwkaart ontwerpen, de inhoud van de begrafenisplechtigheid vaststellen, en nog veel meer.
Door die stille ruimte in me kon ik dat allemaal goed doen als tachtig-plusser. Natuurlijk wel samen met mijn dierbaren. Daartoe behoort ook mijn vriendin, met wie ik intussen een lat-relatie heb opgebouwd. Dat was de uitkomst van het vinden van een balans tussen zorgen voor mijn vrouw en het leiden van mijn eigen leven.
Borderline samenleving
Als het gaat om contemplatie en mystiek is het persoonlijke essentieel. Ik kan niet schrijven over een stille ruimte zonder die zelf intens te hebben ervaren. “Als ik wat ik beweer niet eerst zelf heb ervaren zit ik te raaskallen”, zei mijn leraar Maarten Houtman.
Vanuit die ervaring durf ik te zeggen dat er in ieder mens zo’n stille ruimte is. Maar het vergt wel een dagelijkse praktijk om die ruimte te ervaren. Even elke dag de boel even de boel laten, als een soort daad van verzet tegen de prestatiemaatschappij.
We leven in een borderline samenleving, zei psychiater Dirk de Wachter in een Trouw-interview. Een goed medicijn hiertegen is denk ik het ervaren van die stille ruimte in ons. De samenleving zou er hierdoor zo anders uit gaan zien, geloof ik.
Kerst
Die stille ruimte komt ook van pas bij de viering van het Kerstfeest. De 14e-eeuwse mysticus Meister Eckhart legt hierbij de nadruk van de geboorte van het Christuskind in onszelf. Dat vergt een openheid, een loslaten van je ik-dingetjes, een stille ruimte waarin Liefde komt.
Over de auteur
Wim Davidse was werkzaam als projectleider/onderzoeker bij een economisch instituut en is auteur van het boek Er is meer in ons – leren van de mystici.
