Altijd heb ik in alles God gezocht. Altijd heb ik in alles God gezien. Altijd heb ik alles in God gezien. Dat kan ik iedereen aanraden. Het zet je leven in een glans van zuiver licht. Het tilt je op uit je zware zelf. Het vervult je van verlangen naar een paradijs. En dan wordt je leven ook een paradijs.
Door: Wim Jansen
Ik ben in het Paradijs geboren. Een stille plek diep in de polder in Zeeuws-Vlaanderen. Ik zag God in alles. In de nare dingen als troost. In de mooie dingen als lieflijkheid. In de ruige dingen als mysterie. In mijn geliefden als liefde. Ik zag God ook in de tragiek van mensen. In hun schijn, in hun praatjes, in hun eenzaamheid:
A stranger in the bus,
Just a slob like one of us – zong Joan Osbourne in de jaren negentig.
God is onder ons.
Je moet haar alleen willen zien.
Het is voor iedereen weggelegd.
In alles God zien. Ook in de titel van mijn nieuwe boek klinkt dat door: Nieuwe erpels smaakten naar God – heimwee naar het Paradijs. (erpels: aardappels in het Zeeuws-Vlaams).
Deze jeugdimpressies – met een hoog ‘Godgehalte’ – verschijnen half december bij uitgeverij Morgenland van Dirk van de Glind. De presentatie vindt plaats op 18 januari 2025 in de kerk van mijn geboortedorp Hoek.
Hieronder een voorpublicatie, waarin ik beschrijf hoe mijn Paradijs, net als zoveel paradijzen in de wereld, werd verpest door vervuilende industrie. En hoe ik daarin toch God vond. We schrijven 1971.
Werken in fabrieken
Die oude fabrieken, ze zijn soms mooi van treurigheid.
Zo grauw, zo vervaald, morsig, tragisch ook.
Tragisch, omdat ze zo treffend het lot van de mensheid uitdrukken.
Het onontkoombare lot van het moeten werken, exploiteren, lelijk maken.
Het noodlot ook van: all beauty must die.
Geef de mens de aarde – en hij verpest haar.
Om die reden begon ik in die tijd de industrie te haten.
Toch heb ik toen in de vakantie op Dow Chemical gewerkt, het monster dat ik de Draak noemde.
Mijn gevoel van vervreemding werd er alleen maar bevestigd.
Ergens tussen die loodsen en pijpen en buizen, waar je van buitenaf nooit een mens zag, bevonden zich spelonken waar mensen aan lopende banden werkten.
Verstoken van daglicht, chronisch de geur van plastic in je neus, met een lijmkwast de met korrels gevulde zakken bestrijken, zodat die aan elkaar zouden plakken op de pallets.
In de nachtdienst ook nog eens – nooit werd het morgen.
Liever werkte ik in die oude fabrieken langs het kanaal in Sas van Gent.
De suikerfabriek of de Zuid-Chemie, waar kunstmest werd verwerkt.
Misschien omdat die nog overzichtelijker waren, kleinschaliger, minder Amerikaans.
Samen met een vaste werknemer, een Belg, moest ik de wagons vol laden.
Zakken met kunstmest – vijfentwintig kilo – vielen vanaf de lopende band in onze open armen.
Als waren het geliefden.
We droegen ze de wagon in en stapelden ze op.
Het was is in ieder geval eerlijk werk.
En als de wagon zich vulde met mooie, rechte rijen proefde je zowaar nog iets van voldoening.
De man met wie ik werkte vond ik oud.
Toch kan hij hooguit begin zestig zijn geweest.
Een mager mannetje met een veel te grote pet.
Hij kwam van een dorpje in de grensstreek, ergens in de buurt van Maldegem.
Tijdens het opvangen en laden praatte hij honderduit.
Over de kermis, over de koers, over zijn duiven, over zijn stamcafé…
Kortom, over al die typische, Vlaamse grensstreekdingen.
En over zijn vrouw met wie hij, zo vertelde hij schalks met zijn duim tussen zijn wijs en middelvinger, ‘veul van dattem’ deed – en dat ik dat ook moest doen.
Toch stemden zijn smeuïge verhalen mij treurig.
Alsof een verzwegen leegte in zijn leven zich tussen de woorden in aan mij meedeelde.
Het regende ook de hele tijd, terwijl in die wagon onze levens zich even kruisten.
Hij was zo melancholisch.
Ik zag een melancholische God in hem.
Verdwaald in die oude fabriek.
Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Begin 2025 verschijnt bij Morgenland Uitgeverij zijn nieuwe boek Nieuwe erpels smaakten naar God – heimwee naar het Paradijs. Zie voor achtergronden en eerdere publicaties zijn website www.wimjansen.nu.
