Soms luister ik op YouTube naar de grappige, filosofische liedjes van de in 2021 overleden cabaretier Jeroen van Merwijk. Een miskend genie. Waar komt me dit bekend van voor? 😉 Gelukkig kreeg hij aan het eind van zijn leven nog enige erkenning. Onder meer door een interview van Jeroen Pauw, waarin de ongeneeslijk zieke Van Merwijk hem verraste met de uitspraak: ‘Ik omarm de dood. Want mijn ziekte heeft me zo ongelooflijk veel gegeven.’
Door: Wim Jansen | Foto: Pixabay
Van Merwijk somde op wat hem allemaal aan moois was overkomen sinds de aanzegging van zijn gewisse dood. Dat moois varieerde van een intenser beleving van de dingen tot ongedachte belangstelling voor wat hij te zeggen, te zingen en te schilderen had. Hij, de man van de kleine zaaltjes, die zijn optredens had moeten beëindigen omdat hij niet meer werd geboekt, was plotseling weer in de picture van tv-programma’s en theaters.
Dat is fantastisch, maar het allermooiste lijkt me toch dat hij daardoor voor velen een voorbeeld is geweest van hoe je de dood tegemoet kunt treden, waardig en onbevreesd. Ja, hoe je de dood kunt omarmen.
Dat laatste herken ik. Sinds ikzelf ruim vier en een half jaar geleden de aanzegging kreeg ongeneeslijk ziek te zijn en mij hooguit nog een paar jaar werd toebedeeld, heb ook ik de dood omarmd. Ik heb nooit geloofd in de zo vaak in rouwadvertenties genoemde ‘strijd tegen de kanker’, maar van meet af aan mij overgegeven aan het leven, wat nu neerkwam op: de dood. Want overgave aan de dood is overgave aan het leven. Als ik al een ‘gevecht’ zou aangaan, betekende dit niet alleen dat ik het te allen tijde zou verliezen, maar vooral dat ik mezelf en mijn geliefden veel meer pijn zou doen dan nodig was.
Natuurlijk maak ik wel gebruik van de mogelijkheden om mijn leven te verlengen, niet vanuit een modus van strijd, maar juist vanuit overgave. Overgave namelijk aan wat het leven mij mogelijk nog te bieden zou hebben.
Dat is meer gelukt dan menigeen had gedacht. Ik heb zware momenten gekend, waarin ik dacht spoedig de pijp aan Maarten te moeten geven, maar elke keer was er een kuur die me er weer bovenop hielp, zodat ik telkens extra genadetijd mocht ontvangen. Het effect is dat op den duur niemand mij meer gelooft! Peter en de wolf… Bij een recente gunstige uitslag appte mijn lieve schoonzoon mij: ‘Geweldig nieuws! Zo word je nog 80!’ (ik ben 74). Ik zou er op den duur niet eens van staan te kijken. Zo goed voel ik mij dan weer een tijd.
Ik haast mij altijd om te zeggen dat het alleen maar verlengend is en dat ik nooit meer zal genezen, maar inmiddels ben ik tot het inzicht gekomen dat dit toch eigenlijk voor iedereen geldt. Iedereen is op termijn een vogel voor de kat en elke ‘genezing’ is uiteindelijk niet meer dan verlenging.
Juist in mijn omarmen van de dood blijkt het leven mij te hebben omarmd. Niet alleen in verrassend kwantitatieve zin, maar vooral kwalitatief. Deze jaren zijn tot mijn vruchtbaarste en meest intense levensfase geworden, waarin mijn levensvreugde, mijn Godgevoel en vooral mijn liefde zich hebben verdiept en verrijkt. En waarin ik net als Van Merwijk anderen heb mogen voorgaan op de weg naar de dood – ook al blijkt die weg nu langer dan de medische wereld mij aanvankelijk voorspiegelde.
In mijn goede perioden blaak ik van energie en weet ik mij gedragen door een onderstroom van warmte. Een ongekende gloed die mij bezielt. Maar ook in mijn zieke en zwakke momenten, juist in mijn uiterlijke verval, ervaar ik wat Paulus schrijft: ‘dat de innerlijke mens van dag tot dag vernieuwd wordt’.
Er is meer leven in mijn leven sinds ik de dood omarm.
Ik aarzel ook niet om het zo te zeggen:
Er is meer God in mijn leven sinds ik de dood omarm. Â
Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Op zaterdag 30 maart werd zijn nieuwe boek Telkens een lichtkring dieper gepresenteerd in Vlissingen. Zie voor achtergronden en eerdere publicaties zijn website www.wimjansen.nu.            Â
