Ik verlang naar het licht

Wie doet dat niet in deze tijd van het jaar, verlangen naar het licht? Toch is het een zin die het hele jaar door met ons meegaat. Het is universeel, verlangen naar het licht. En het is een uitdrukking met meerdere lagen. De puur fysieke, het morgenlicht na de nacht, het lengen van de dagen, de lente. De metaforische, in het aardse leven, zoals liefde, schoonheid, waarheid, God. En de aller diepste: het licht voorbij de dood. Een update van mijn huidige verlangen naar het licht.

Door: Wim Jansen | Foto: Pixabay

De dag dat ik dit stuk schrijf is het zo’n miezerige, grauwe februaridag, waarvan de middeleeuwse dichteres Hadewych zei: Als het seizoen op het punt staat zich te vernieuwen, is berg en dal toch nog overal donker en onaantrekkelijk…
Ik verlang naar het licht.

In deze fase van mijn ziekte ervaar ik het woord ‘licht’ ook in zijn andere betekenis, namelijk als het tegenovergestelde van zwaar. In gewicht. Mijn lichaam weegt als lood nu ik overal pijn heb gekregen. Het meest in mijn heupen. De heupen dragen het lichaam en juist mijn heupen zijn aangetast en protesteren bij elke stap en beweging met hevige pijnscheuten en een loodzwaar gevoel van vermoeidheid.
Ik verlang naar licht en gewichtloosheid.

Er zijn ook steeds meer momenten dat ik verlang naar het ‘licht aan het eind van de tunnel’. Het eeuwige, grondeloze licht. Het wenkende perspectief voorbij de dood. De pure liefde. God. Het is het licht waarvan mensen spreken die een nabij-de-doodervaring hebben gehad. Het mooist is dat wat mij betreft afgebeeld op het schilderij van Jeroen Bosch’ Opstijging naar de hemel.
Hij moet welhaast zo’n ervaring hebben gehad, omdat velen die tunnel als het ware herkennen. Zie de afbeelding hiernaast (die ik ook heb gebruikt op de cover van mijn nieuwe boek Telkens een lichtkring dieper, waarvan volgende week een voorpublicatie volgt). 
Ik verlang naar dat licht aan het eind van de tunnel.

En laat ik nu juist in deze tijd, nu alles steeds zwaarder lijkt te wegen, deze week op YouTube – in het programma KUKURU – een vraaggesprek hebben beluisterd tussen Giel Beelen en Pim van Lommel, de schrijver van onder meer Eindeloos bewustzijn.
Het vraaggesprek zelf bracht mij niet zoveel nieuws, maar een van de (anonieme) ervaringsverhalen daaronder raakte en troostte mij diep. Ik geef de meest aansprekende fragmenten hieronder weer – om mogelijk ook u te raken en te troosten.

‘Ik weet niet waarom ik hier mijn verhaal doe, maar ik heb de behoefte om het te vertellen. Ik heb namelijk iets soortgelijks meegemaakt. En zodra ik dit gesprek hoor, voel ik mij emotioneel worden, door een gevoel van herkenning maar ook door een gevoel van nostalgie naar dat moment. Dat moment waarin ik enkel en alleen een puntje van bewustzijn was, verlost van de zwaartekracht van een lichaam, die drukke zware last waarvan ik me niet eens bewust was dat we die als lood elke dag met ons mee dragen. Ik had geen lichaam meer en ik was enkel nog bewustzijn.
Gek genoeg was ik niet bang […] Daarentegen voelde ik mij zo licht en echt vrij. Op dat moment voelde ik een alles overstijgende liefde, wijsheid en vrijheid, die niet van deze aarde was. […] De menselijke eigenaardigheden en angsten leken zo onbelangrijk. […] Het leek op dat moment of ik alles begreep en met enorme liefde overspoeld werd.
Het voelde alsof ik god ontmoette en een soort fusie daarmee had. En ‘hij’ mij alles vertelde (zonder woorden) en mij zijn liefde gaf […] terwijl het ook weer geen echte fysieke, materiële god was. Het was meer een intuïtief iets, telepathisch. […] Het was allemaal echter dan het leven zelf.’

Je zou dit de ultieme mystieke ervaring kunnen noemen. Het is het licht dat ik herken en waarnaar ik verlang. Het licht in de beide betekenissen van het woord: licht als tegenover van het donker en licht als tegenover van zwaarte.
Ik verlang naar dat licht.

Het is vreemd, maar in de Bijbelverhalen vind ik, behalve de opstandingverhalen, maar één plek waar zo’n mystieke lichtervaring wordt beschreven. Dat is in het evangelie van Lukas, 9:28-36, als Jezus met drie van zijn leerlingen de berg op gaat. Het staat bekend als ‘de verheerlijking op de berg’.   

‘Terwijl hij (Jezus) aan het bidden was, veranderde de aanblik van zijn gezicht en werd zijn kleding stralend wit.’   

Opmerkelijk is dat ook in dit verhaal de grens met de dood wordt doorbroken, namelijk als Mozes en Elia verschijnen en met Jezus het gesprek aangaan over diens levenseinde.  
Het kan allemaal nog meevallen – ik ben een taaie – maar ik kan het niet helpen: ik voel toch ook mijn levenseinde naderen nu ik plotseling zoveel pijn heb gekregen.

Ik hoop vurig nog lang in het licht van mijn geliefden te vertoeven, maar tegelijk verlang ik naar dat stralende, gewichtloze licht.

Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Op zaterdag 30 maart wordt zijn nieuwe boek Telkens een lichtkring dieper gepresenteerd in Vlissingen. Zie voor achtergronden en eerdere publicaties zijn website www.wimjansen.nu.