Het liefst zou ik een kogel door je ijzige kop schieten. Die zieke kop van je, waarin dat giftige onkruid is gegroeid, dat een heel volk in ellende dompelt en de rest van de wereld schrik aanjaagt. Dat is wat door me heen gaat en wat ik ook heel veel om me heen hoor.

Door: Wim Jansen | Foto: Pixabay

Dat ik, een van de meest vredelievende personen op aarde, tot zulke primaire uitbarstingen kom, dat heb jij op je geweten. Als ik voor je zou staan met een geweer in mijn hand zou ik zonder aarzelen de trekker overhalen. Het doet me denken aan een gedicht van Jan H. de Groot naar aanleiding van de vreselijke executie in het Weteringplantsoen in Amsterdam in WOII:

Ik ben niet wraakbelust,
maar vol van bitt’re pijn.
Het hart, zo diep ontrust
wil weer genezen zijn.

En daarom zal ik staan,
met een gericht geweer.
En rustig leg ik aan
en rustig schiet ik neer.

Maar nu ik daartoe vermoedelijk nooit de kans zal krijgen hoop ik vurig dat iemand anders het doet. Dan is de wereld verlost van een zoveelste gek die mensen slachtoffert op het altaar van zijn opgeblazen macho ego.
En toch, als ik er dieper over doordenk, is het maar te hopen dat je niet zo aan je einde komt. Dan zou je er nog veel te genadig van afkomen. Dat zou je wel willen, een spoor van vernieling aanrichten, daar blijkbaar het genot van smaken, er je ego aan volvreten en er vervolgens mee wegkomen door in één keer uit je lijden verlost te worden.

Want Vladimir, jongen toch, dat is het volgende wat ik in me opkomt als ik er dieper over doordenk: jij moet toch wel verschrikkelijk geleden hebben en nog lijden, dat je tot zulke dingen in staat bent. Jouw door leed verwrongen tronie doet me denken aan een fragment uit het dagboek van Etty Hillesum:

“Wanneer een S.S.-man me dood zou trappen, dan zou ik nog opkijken naar z’n gezicht en me met angstige verbazing en menselijke belangstelling afvragen: Mijn God kerel, wat is er met jou allemaal voor verschrikkelijks in je leven gebeurd, dat je tot zùlke dingen komt?”

Wat is er met jou allemaal voor verschrikkelijks gebeurd, Vladimir, dat je tot zulke dingen komt? Welk meisje heeft jou ooit afgewezen omdat ze je te klein van stuk vond? Waardoor je daarna als een gek bent gaan trainen om een spierbundel te worden die met wilde beesten vecht?
Welke kronkel heeft zich ooit in jouw hoofd genesteld? Want dat is het volgende als ik er dieper over doordenk: Elke oorlog begint ergens in een hoofd.
Daarom is het zo belangrijk om ons bewust te zijn van wat zich in onze hoofden allemaal afspeelt. Om dat te weten moeten we de weg naar binnen gaan.

Opnieuw schiet me een zin te binnen van Etty Hillesum, dat oorlogsslachtoffer bij uitstek. Een zin die ze schrijft aan vriend Klaas Smelik:

“Het is het enige en het enige, Klaas, ik zie geen andere weg, dat ieder van ons inkeert in zichzelf en in zichzelf uitroeit en vernietigt al datgene, waarvoor hij meent anderen te moeten vernietigen.”

Zou je daar eens heel goed over willen nadenken, Vladimir? Het klinkt nogal bruusk, dat besef ik, maar het is taal waar jij toch niet van zou moeten schrikken, lijkt me. Het is nog vriendelijk in vergelijking met jouw bizarre oorlogsretoriek.
Ga de weg naar binnen, Vladimir, ontdek wat voor pijn uit het verleden jou er misschien toe heeft gebracht om anderen zoveel pijn te doen. Laat die pijn los en laat het licht worden in je hoofd. 

Maar dit citaat mondt uit in een zin, waardoor ik zelf ook de weg naar binnen ga. Een schitterend fragment dat me dan toch maar doet afzien van mijn voornemen om jou een kogel door je kop te jagen. Het is deze indringende waarheid: ‘… laten we ervan doordrongen zijn dat ieder atoompje haat, dat wij aan deze wereld toevoegen, haar onherbergzamer maakt dan ze al is.’
Ik kan het niet ontkennen, Vladimir, jij weet me te bewegen tot haat. Zodanig dat ik tot gedachten kom die ik bij mezelf niet voor mogelijk hield. Maar ik weet ook dat haat niets oplost.

Want weet je, als we jou doden, staat er ogenblikkelijk elders een nieuwe Poetin op. Met jou doden we niet jouw gedachtegoed. Ik hoop dat je gestraft wordt voor wat je nu aanricht. Dat er gerechtigheid zal plaatsvinden. Dat allemaal wel.
Maar ten diepste heb ik enorm met je te doen. Het moet verschrikkelijk zijn om ooit je leven aan je voorbij te zien gaan en te moeten aanschouwen wat je hebt aangericht. Ver-schrik-ke-lijk. Dat lijkt me de hel.

Er is nog een weg terug, Vladimir. Keer op je schreden weer en trek ogenblikkelijk al je troepen terug.
Er is nog een weg terug. De enige weg. De weg naar binnen.    

Over Wim Jansen
Wim Jansen (1950) is theoloog, schrijver en dichter, aan christendom en religie voorbij – en uitgekomen bij de mystiek van de Liefde. Hij is emeritus predikant van Vrijzinnig Delft en de Vrijzinnige Koorkerkgemeenschap in Middelburg en was ook lange tijd werkzaam in het onderwijs, met name aan de Hogeschool Zeeland. Afgelopen zomer verscheen zijn boek Brandend verlangen. Voor meer info: www.wimjansen.nu.