Mijn ouders waren wel gelovig maar niet praktiserend. Mijn oudere zus en ik kwamen in aanraking met het geloof, doordat twee kinderen uit de buurt ons meenamen naar catechisatie. Het was in die tijd, mijn kinderjaren, dat voor mij zonde en schuld hun intrede deden en God vaak over mijn schouder meekeek of ik niet zondig was.
Door: Eddy Karrenbelt
Schuld en onschuld kwamen in de loop der jaren in een ander perspectief te staan. Dat kwam doordat ik accepteerde dat schuld en onschuld deel zijn van mijn bestaan. Het is daarbij alweer een tijd geleden dat het scherp tot mij doordrong, dat wij allemaal schuld dragen. We hebben vaak de mond vol over de schuld van anderen, maar onder onze ogen sterven in de wereld al heel lang, nog elke dag, duizenden kinderen door hongersnood en ondervoeding.
Vijfentwintig jaar gelden schreef ik hier een liedje over. Het gaat als volgt:
Miljoenen kinderen sterven
voor wij elkaar omarmen
de rijken en de armen
gaan miljoenen kinderen aan ons voorbij
tot dan zijn er velen vogelvrij
voor wij de rijkdom delen
van enkelen naar velen
gaan duizenden beelden langs ons heen
tot dan is er pijn voor iedereen
de verontschuldigingen hebben we paraat
het is toch niet zelden dat wij geven
wij kennen het onrecht van onze tijd
zie er valt best mee te leven
voor wij elkaar omarmen
de rijken en de armen
gaan miljoenen kinderen aan ons voorbij
tot dan zijn er velen vogelvrij
we zouden graag willen dat het anders was
we wensen en bidden dat…
we zouden wel willen dat het anders was
maar willen we dat…
willen we dat… echt!
voor wij de rijkdom delen
van enkelen naar velen
gaan duizenden beelden langs ons heen
tot dan is er pijn voor iedereen
Een eenvoudige opname staat op Youtube:
Als je kijkt naar vandaag de dag is er in die vijfentwintig jaar niets veranderd.
In het christendom wordt gesproken over schuld als een mens zondigt tegen de wil van God, zoals rechtvaardigheid en liefde voor onze naasten. Zonden zijn toerekenbaar als er voldoende besef is van goed en kwaad. Schuld leidt tot de verantwoordelijkheid om goed te maken wat verkeerd is gedaan.
Wat dat betreft hebben we heel veel goed te maken.
Onschuld verwijst naar rechtvaardigheid en barmhartigheid, zonder zonde of schuld.
In het Taoïsme is er sprake van schuld wanneer men afwijkt van de natuurlijke weg, de Tao. Onschuld houdt verband met het in harmonie leven met alles wat leeft en het volgen van de natuurlijke stroom van het leven.
In het Soefisme verwijst schuld naar een toestand van afgescheiden zijn van God. Het ego in zijn onontwikkelde staat leidt de mens weg van zijn ware aard en de eenheid met God.
Onschuld wordt gezien als een staat van innerlijke zuiverheid, waarin het ego is overstegen, men in overgave leeft en in eenheid met God.
In de Advaita Vedanta zijn schuld en onschuld geen absolute werkelijkheden, maar relatieve begrippen. Volgens de Advaita Vedanta bestaat er In wezen geen scheiding tussen het individu en het totaal, het Absolute.
Alles wordt beschouwd als één en ondeelbaar. De individuele ziel identificeert zich met het lichaam, de geest en de wereld, waardoor er ook sprake is van identificatie met schuld en onschuld.
Schuld en onschuld, goed en kwaad, en andere dualiteiten komen voort uit onwetendheid over de ware aard van wie we wezenlijk zijn. Het wezenlijke (Brahman) overstijgt de dualiteit en is niet verschillend van de individuele ziel (Atman). Wij zijn in wezen het Ene.
Volgens de Advaita Vedanta is zelfkennis de beste manier om betekenisvol te zijn tegen het onrecht in de wereld. Vanuit zelfkennis ontstaat liefde en mededogen en het vermogen zonder egoïstische motieven bij te dragen aan de wereld. De wereld is een manifestatie van wie we wezenlijk zijn, van ‘Dat wat is’. Wanneer we deze eenheid zelf zien, en zien is zijn, handelen we vanzelf uit liefde en mededogen voor alle wezens, omdat we niet meer afgescheiden zijn.
Dit doet ook denken aan het evangelie van Mattheüs, 7:3-5:
Jezus zei: ‘Waarom kijk je naar de splinter in het oog van je broeder, maar merk je de balk in je eigen oog niet op? Haal eerst de balk uit je eigen oog, dan zul je scherp genoeg zien om de splinter uit het oog van je broeder te halen’.
En het Thomas Evangelie, logion 3: Jezus sprak: ‘Maar het Koninkrijk is in u en het is in uw zien. Wie zichzelf kennen, zullen het vinden; wie zichzelf kennen, zullen weten dat zij zonen zijn van de levende Vader.’
Binnen het Taoïsme schreef Zhuang Zi:
‘Hemelvast zwierf eens aan de zuidkant van de Yin, langs de oever van de Liao. Toevallig kwam hij daar de Mens Zonder Naam tegen en vroeg hem: ‘Zegt u mij, alstublieft: wat moet er met de wereld worden gedaan?’
Na aandringen, zei de Mens Zonder Naam: ‘Laat je hart zijn geluk vinden in de eenvoud, bundel je levenskrachten in de stilte. Volg de spontane beweging der dingen en koester geen enkele persoonlijke voorkeur. Dan zal de wereld geordend zijn.’
En binnen het Soefisme, de eerste twee van de veertig regels van Sjams van Tabriz: ‘Hoe wij God zien is een rechtstreekse reflectie van hoe we onszelf zien. Als God vooral angst en schuld oproept, betekent dit dat er veel angst en schuld in ons borrelt. Als we God zien als vol van liefde en mededogen, zijn we zelf ook zo. Het Pad naar de Waarheid is een werk van het hart, niet van het hoofd. Maak je hart tot je primaire leidraad. Niet je geest. Je moet je ego trotseren, uitdagen en uiteindelijk overwinnen met je hart. Als je je zelf kent, word je naar de kennis van God geleid.’
Liefde, vrede en rechtvaardigheid kunnen we pas in de wereld vinden als we deze in ons eigen hart hebben gerealiseerd. Zij komen van binnenuit.
Zij zijn onze ware aard, die schuld noch onschuld kent.
Ik sluit af met een gedicht:
Je bent die je bent
je bent
niets anders dan het Ene
door de ogen waarvan je
het onophoudelijke
ontelbare verschijnen ziet
van iets in niets
van geboorte en dood
ik en de ander
liefde en haat
doen en laten
vreugde en verdriet
schuld en onschuld
twee in Eén
als je door de ogen
van het Ene ziet
kan je ze ook sluiten
in vergetelheid
voor al het gekende
het Niets dat Alles is
eeuwige liefde
vrede en stilte
dat is, wie je in wezen bent
Over de auteur
Eddy Karrenbelt heeft reeds geruime tijd een coach praktijk. Daarnaast schrijft hij liedjes en gedichten en treedt hiermee op. Hij heeft daarnaast ruime ervaring in leidinggeven. Dit vanuit een brede achtergrond: van binnenstedelijke projectontwikkeling en beheer openbare ruimte tot werk en inkomen en het brede sociale domein. Zijn inspiratie vindt hij in de mystiek. Voor meer informatie: www.praktijkvoorbewustwording.com.
