Geschreven door 11:31 Actueel • 14 Reacties

Hoe een wereldtrip veranderde in een Godtrip

Het leven is wat je overkomt op het moment dat je plannen zit te maken, zei John Lennon. De waarheid van dit cliché trof ons de afgelopen weken op bizarre wijze.

Door: Wim Jansen

Mijn geliefde en ik bezochten onze zoon met zijn gezin in Vallenar, een stadje in de Atacamawoestijn in Noord-Chili, waar zijn vrouw is geboren en getogen. Een reis van zeventien vlieguren en negen busreisuren door een ruig, bergachtig woestijngebied. De eerste nacht, nog in Santiago de Chile, kregen wij bericht dat mijn oudste broer plotseling was overleden. Volkomen onverwacht.  

Zo’n bericht zo uit de diepe slaap – na een nachtelijke vliegreis – je gelooft het niet. Wat nu te doen? We moesten in korte tijd beslissen. Meteen terugboeken? Toch doorreizen voor een kort verblijf bij het gezinnetje en dan terug? We besloten tot het laatste, konden in overleg met andere broer en zus de begrafenis zo lang mogelijk uitstellen en namen de bus naar de Atacama. In volstrekte verwarring en in de bekende rollercoaster van tegengestelde emoties: enerzijds het gelukkige weerzien met zoon, schoondochter en kleindochter van twee en anderzijds geschokt, met al mijn gedachten en gevoelens in Europa, in onwezenlijke rouw en allerlei overwegingen. Deze laatste omdat ik zelf in de uitvaartdienst zou voorgaan.

Via app en mail – o zegen van deze tijd waar ik anders zo vaak over mopper – moest er ook overlegd worden over een rouwadvertentie en een liturgie en een overdenking. 

Goddelijke ruimte

Mijn broer was het schoolvoorbeeld van iemand met een mystieke aanleg die is blijven steken in religie. Wat bedoel ik daarmee? Niet dat hij geen mystiek besef had maar wel dat het belemmerd werd door uiterlijke religieuze waarheid van dogma’s. Hij kon niet anders dan God zien binnen de kaders van de protestantse orthodoxie. Daardoor heeft hij nooit de vleugels kunnen uitslaan in ‘de ruimte van het volledig leven’ (Lucebert).

Ik heb dat altijd jammer gevonden maar het heeft mij in de uitvaartdienst niet belet om vanuit die ruimte zijn orthodoxie te respecteren en het levensgevoel erachter te blijven zien. Dat levensgevoel is het verlangen om recht te doen aan God, ernst te maken met God als het verticaal heilige. 

Jegens een nogal zware dominee die mij na de dienst erop aansprak ‘dat het voor mij als vrijzinnige toch wel moeilijk geweest moest zijn om mijn orthodoxe broer te begrijpen’ heb ik het aldus geformuleerd: in de vrijzinnigheid is ook ruimte voor de orthodoxie.

Sterker nog, ik denk dat ware orthodoxie uiteindelijk niet anders kan dan uitkomen bij de vrijzinnigheid. Als je het Goddelijke recht wilt doen kun je het niet inkaderen in een leer.  

Grazige weiden in de woestijn

Via de telefoon moest er overlegd worden over een tekst bovenaan de advertentie en kaart, die tevens dienst kon doen als lezing in de liturgie. Mijn broer was opgegroeid en boer geweest in het Zeeuws Vlaamse buurtschap Paradijs, een paar boerderijen op een strook weiland tussen een brede watergang en achter de dijk de Braakmankreek. We zagen het meteen voor ons: de grazige weiden en de rustige wateren van Psalm 23. 

De bijbelse context van die psalm is natuurlijk het grote belang van water en groen in woestijngebied. Een ervaring die daar vreemd mee spoorde was dat wij ons op dat moment ook werkelijk bevonden in de woestijn, in dat stadje, een oase aan de rivier Huasco die vanuit de Andes naar de Pacific stroomt. We zagen het daar voor ons en we voelden het aan den lijve: het wonder van groen in dor gebied.  Dat beklemtoonde de kracht van die beelden: grazige weiden en rustige wateren.   

Dit was wat het woord ‘God’ ten diepste voor mijn broer had betekend.

Vreemde gloed

De laatste jaren leef ik in een permanent Godbesef – noem ik het maar. Een constante innerlijke nabijheid van het Goddelijke. Hellup! Ik kan het niet anders omschrijven.

Nu echter, in deze bizarre situatie, zo ver van huis, waar gerouwd werd om een dierbare, intensiveerde zich dit mystieke besef op bijzondere wijze. Er kwam een vreemde rust over mij en in mij. Een warm gevoel van alleen maar liefde. Een gloed als van God.

Het verzoende mij met de situatie. Het ging al een tijd helemaal niet goed met mijn broer en deze plotselinge dood kwam als een bevrijding, waardoor hem veel ouderdomsleed bespaard ging worden.

Nu en dan brak het verdriet door maar de grondtoon van mijn gemoed was licht, liefde, rust, God. Ik werd echt ingebed in die vreemde gloed. Die me ook niet meer heeft verlaten. Die alleen maar inniger en krachtiger werd gedurende de driedaagse, doodvermoeiende terugreis. En zeker tijdens de stampvolle, hartverwarmende uitvaartdienst.

Ik voelde me alleen maar gedragen en omringd door licht. Ik heb het bijna als een feest ervaren. En zo ook de meeste aanwezigen. Juist zij die zich niet meer als gelovig afficheren, laat staan kerkelijk, kwamen na afloop hun dankbaarheid betuigen.

Doodgaan is niet erg

Het gaf me weer de bevinding die ik al zo vaak mocht ondergaan: doodgaan is niet erg. Oei, wat zeg ik nu? Natuurlijk wil niemand het en natuurlijk is het erg voor de nabestaanden. Afhankelijk ook van hoe jong of oud. Je moet altijd door een berg van verdriet heen. Maar ten diepste, als het aankomt op de essentie van het bestaan voorbij de emoties, is doodgaan slechts het opgaan in een groter licht. Het opgaan in de liefde. Weer God worden. Daar ben ik opnieuw nog meer van overtuigd geraakt.

Zo veranderde een wereldtrip in een Godtrip. Ik kan er met de beste wil van de wereld niets anders van maken.

Dag, grote broer, timing is nooit je sterkste punt geweest. Maar bedankt dat ik dit mocht doen.

Wim Jansen is theoloog, dichter en schrijver. Voor meer informatie: www.wimjansen.nu.

(Visited 146 times, 1 visits today)
Sluiten